Thuế gián thu và thuế trực thu là những loại thuế mà bất cứ doanh nghiệp nào phải nộp. Những loại thuế này cũng tác động đến thu nhập và tiêu dùng của cá nhân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, hai loại thuế này nhiều người vẫn chưa rõ điểm khác nhau. Từ đó, cá nhân và doanh nghiệp thường hay nhầm lẫn khi thực hiện hạch toán. Trong bài viết này, kế toán ATS xin chia sẻ tới các bạn những điểm giống và khác nhau của thuế trực thu và thuế gián thu. Cùng với đó là những ý nghĩa của việc phân biệt
Khái niệm thuế trực thu và thuế gián thu
Thuế trực thu là loại thuế đánh vào thu nhập của doanh nghiệp, cá nhân. Trong đó người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Hay thuế trực thu sẽ được khấu trừ trực tiếp vào nguồn thu nhập của đối tượng chịu thuế. Đối với thuế trực thu, người nộp thuế nộp trực tiếp tại cơ quan thuế của nhà nước. Đồng thời, người nộp thuế không được phép ủy quyền cho người khác.
Ví dụ: Đối với cá nhân người lao động có mức thu nhập từ 11 triệu trở lên (sau khi đã trừ toàn bộ khoản đóng tự nguyện) sẽ thực hiện khấu trừ thuế trực thu trực tiếp trên thu nhập của đối tượng chịu thuế.
Khác thuế trực thu, thuế gián thu đánh vào giá trị hàng hóa dịch vụ cung cấp trên thị trường. Trong đó, người chịu thuế là người tiêu dùng hàng hóa cuối cùng. Người sản xuất, kinh doanh sẽ thay người tiêu dùng nộp thuế.
Ví dụ: Thuế GTGT là loại thuế gián thu đánh vào người tiêu dùng cuối cùng. Doanh nghiệp là bên có trách nhiệm thu lại số thuế đó và nộp cho ngân sách nhà nước. Trên thực tế, doanh nghiệp không phải chịu thuế GTGT khi thực hiện sản xuất và vận chuyển hàng hóa.
Thuế trực thu và thuế gián thu khác nhau những gì
Những điểm giống nhau
Thuế là khoản trích nộp bằng tiền, mang tính bắt buộc, tính quyền lực nhà nước. Vì thế thuế không bồi hoàn của Nhà nước đối với các tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng chịu thuế.
Đây là cách phân loại thuế dựa trên mục đích điều tiết. Đương nhiên hai loại thuế trên sẽ có điểm tương đồng nhất định. Điển hình một số điểm giống nhau giữa thuế trực thu và thuế gián thu như:
- Đều mang tính chất bắt buộc và được đảm bảo thực hiện bằng sự cưỡng chế của Nhà nước;
- Đều điều tiết vào thu nhập của cá nhân, tổ chức trong xã hội;
- Người nộp thuế đều phải trích một phần tài sản để nộp vào ngân sách Nhà nước…
Điểm khác nhau
| Tiêu chí so sánh | Thuế trực thu | Thuế gián thu |
Khái niệm | Là loại thuế đánh vào thu nhập và lợi nhuận của người nộp thuế. Người có nghĩa vụ nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. | Là loại thuế thu gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa và dịch vụ. Trong thuế gián thu đối tượng nộp thuế không phải là người chịu thuế. Người gánh thuế là người tiêu dùng cuối cùng. |
| Người nộp thuế | Cá nhân và doanh nghiệp. | Người tiêu dùng cuối cùng. |
Ưu điểm | Thuế trực thu sẽ đảm bảo công bằng giữa những người chịu thuế. | Thuế gián thu sẽ dễ dàng cho cơ quan thuế thu thuế. |
Nhược điểm | Thuế trực thu là một loại thuế rất khó thu | Thuế gián thu lại khó bảo đảm công bằng giữa những người nộp thuế. |
Phương thức điều tiết | Nhà nước điều tiết trực tiếp vào thu nhập, lợi nhuận của các đối tượng chịu thuế | Nhà nước điều tiết gián tiếp thông qua giá cả của hàng hóa, dịch vụ |
Phạm vi tác động | Ít tác động vào giá cả thị trường. | Ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường vì thuế được cộng vào giá bán hàng hóa, dịch vụ |
Số tiền thuế phải nộp | Số tiền thuế trực thu phụ thuộc vào thu nhập và lợi nhuận. Thu nhập, lợi nhuận càng cao thì thuế phải trả càng cao và ngược lại.Ví dụ: Thuế suất thu nhập cá nhân càng tăng nếu thu nhập càng cao. Ngoài ra, cách tính thuế trực thu hơi phức tạp so với thuế gián thu. Bạn phải ghi nhớ rất nhiều điều khoản, quy tắc khác nhau. Từ đó tính toán nghĩa vụ thuế cho chính xác. | Tỷ lệ phụ thuộc vào loại hàng hóa và dịch vụ nhưng nó là như nhau cho tất cả mọi người.Ví dụ: thuế suất GTGT của Thực phẩm đã qua tẩm ướp gia vị thì áp dụng thuế suất 10% và tất cả mọi người khi mua sản phẩm này đều chịu chung 1 mức thuế. Thuế gián thu cũng rất dễ tính và dễ nộp. Chính phủ đã quy định một tỷ lệ thuế cố định. Vì thế, số thuế có thể dễ dàng tính được trên hàng hóa và dịch vụ. |
Hình thức nộp thuế | Mang tính trực tiếp.Các cá nhân nộp thuế trực tiếp cho Chính phủ. | Mang tính gián thu.Người chịu thuế nộp thuế cho chính phủ thông qua một bên trung gian. |
Trốn thuế | Có khả năng. Vì việc thanh toán còn dùng tiền mặt nhiều, luật pháp còn nhiều kẻ hở dẫn đến nhà nước gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm soát thu nhập thực tế của người nộp thuế | Không thể. Vì tiền thuế đã được tính vào giá hàng hóa và dịch vụ. |
Bản chất của thuế | Thuế trực thu là một loại thuế lũy tiến.Vì tỷ lệ tăng theo thu nhập và lợi nhuận của một cá nhân. Nếu thu nhập của người nộp thuế tăng lên thì nghĩa vụ thuế cũng tăng theo. | Thuế gián thu là một loại thuế lũy thoái.Vì tỷ lệ vẫn giữ nguyên, không phân biệt thu nhập của cá nhân. Nếu thu nhập của người được đánh giá tăng lên thì gánh nặng về thuế sẽ giảm đi. |
Ý nghĩa của việc phân biệt thuế gián thu và thuế trực thu
Trong hoạt động lập pháp
Việc phân loại thuế trực thu và thuế gián thu giúp các nhà lập pháp tạo ra được cách thức điều tiết riêng. Từ đó xây dựng được các bộ luật thuế phù hợp với mục đích điều tiết. Đồng thời phản ánh được phạm vi tác động của luật thuế đó
Đảm bảo được sự công bằng điều tiết thu nhập thì cần tăng thuế trực thu. Tuy nhiên để đảm bảo nguồn thu ổn định cho nhà nước thì lại cần tăng thuế gián thu. Vấn đề là làm sao để cân bằng được lợi ích của người nộp thuế và nhà nước
Có thể thấy thuế trực thu có hạn chế lớn và dễ gây phản ứng từ phía người nộp thuế. Từ đó có thể dẫn đến tình trạng trốn, lách luật nếu quy định mức thuế suất cao. Vì vậy cần phải điều chỉnh sao cho phù hợp.
Trong công tác tổ chức hành thu
Phân loại thuế có ý nghĩa trong tổ chức thu thuế. Mỗi loại thuế sẽ xác định được phạm vi người nộp, nguyên tắc đánh thuế, đối tượng cách thức tính thuế,… Từ đó đưa ra được các biện pháp phù hợp. Qua đó phân định thẩm quyền của các cơ quan thuế để có các biện pháp quản lý thuế hiệu quả.
Thuế trực thu, việc theo dõi, tính toán và thu thuế phức tạp, đặc biệt với thuế thu nhập cá nhân với diện thu thuế rộng và phân tán rất khó quản lý.
Xem thêm: Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì ? Những điều cần biết và cách tính
Trên đây là những điểm giống và khác nhau giữa thuế trực thu và thuế gián thu. Cùng với đó là ý nghĩa của việc phân biệt 2 loại thuế này. Để được tư vấn chi tiết, hãy liên hệ Kế toán ATS theo thông tin bên dưới
Công ty TNHH Đào tạo và Dịch vụ Kế toán ATS
Hotline: 0799.233.886
Fanpage: Dịch vụ kế toán thuế – ATS
Website: Kế toán ATS
Email: infor.congtyats@gmail.com
