Bài toán tối ưu chi phí là bài toán nan giải của bất kì doanh nghiệp nào. Bởi vì chi phí sẽ ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm và việc mua hàng của khách hàng. Vì thế, giá thành sản phẩm cần được tính toán cẩn thận để đảm bảo kinh tế của doanh nghiệp. Từ đó doanh nghiệp có phương pháp điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Vậy giá thành sản phẩm là gì và gồm những loại nào ? Cách tính giá thành sản phẩm như thế nào cho từng trường hợp cụ thể ? Hãy cùng Kế toán ATS giải đáp chi tiết những thắc mắc trên trong bài viết này
Giá thành sản phẩm là gì ?
Giá thành của sản phẩm là giá thành biểu hiện bằng tiền toàn bộ những chi phí liên quan. Trong đó bao gồm chi phí liên quan đến con người, nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, máy móc… Từ đó hoàn thiện sản phẩm trong điều kiện sản xuất bình thường của doanh nghiệp.
Một sản phẩm của doanh nghiệp để hoàn thiện thường gồm các chi phí chính như sau:
- Chi phí công nhân viên sản xuất trực tiếp;
- Chi phí nguyên vật liệu ( Nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ);
- Chi phí sản xuất chung là các chi phí chung tạo ra sản phẩm. Ví dụ như khấu hao, công cụ dụng cụ, nhân công quản lý, Nguyên vật liệu tiêu hao…
Các loại giá thành sản phẩm
Phân loại theo thời điểm tính và số liệu tính giá thành
Giá thành kế hoạch: Được xây dựng vào thời điểm đầu kỳ kế toán. Giá thành này dựa trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Đây là căn cứ để đánh giá hiệu quả sử dụng chi phí của doanh nghiệp.
Giá thành định mức: Cũng được xây dựng vào thời điểm đầu kỳ kế toán. Giá thành này dựa trên cơ sở chi phí các định mức chi phí sản xuất hiện hành. Ngoài ra giá thành chỉ tính cho một đơn vị sản phẩm. Đây là thước đo để đánh giá kết quả sử dụng chi phí của doanh nghiệp. Đồng thời đánh giá các giải pháp mới được đưa vào để cải thiện sử dụng chi phí.
Giá thành thực tế: Chỉ được xác định khi quá trình sản xuất và chế tạo đã hoàn thành. Giá thành trên dựa trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh và tập hợp được trong kỳ và sản lượng sản phẩm thực tế đã sản xuất ra trong kỳ. Đây là chỉ tiêu kinh tế để xác định được chính xác hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Phân loại theo phạm vi chi phí
Giá thành sản xuất: Giá thành sản xuất được ghi sổ kế toán thành phẩm. Từ đó tính lợi nhuận của hoạt động bán hàng. Giá thành sản xuất của sản phẩm bao gồm các chi phí nguyên vật liệu trực tiếp; chi phí nhân công trực tiếp; chi phí sản xuất chung tính cho sản phẩm đã hoàn thành.
Giá thành tiêu thụ: Bao gồm các chi phí từ khi bắt đầu đến khi sản phẩm đến được tay người tiêu dùng. Đó là chi phí sản xuất, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.
Các cách tính giá thành sản phẩm chi tiết nhất
Phương pháp giản đơn (Phương pháp trực tiếp)
Công thức tính giá thành sản phẩm đơn giản thường được sử dụng trong các doanh nghiệp có quy trình sản xuất đơn giản.
Cụ thể như:
- Các doanh nghiệp có công nghệ và kỹ thuật sản xuất khép tin
- Các doanh nghiệp có lượng mặt hàng ít và sản xuất mặt hàng với lượng lớn
- Các doanh nghiệp có chu kỳ sản xuất ngắn. Ví dụ như nhà máy điện, nước, các doanh nghiệp khai thác (quặng, than, gỗ…)
Công thức dùng để tính:
Tổng giá thành sản xuất = Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ + Chi phí sản xuất trong kỳ – Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ
Cách tính giá thành sản phẩm theo phương pháp định mức
Phương pháp định mức thông thường dùng để tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp có quy trình sản xuất tương đối ổn định.
Khi quyết định phương pháp này, doanh nghiệp đã xây dựng và quản lý được định mức. Đồng thời trình độ tổ chức, khả năng tổng hợp chi phí sản xuất. Từ đó có thể tiến hành tổng hợp. Sử dụng phương pháp định mức cần phải đảm bảo thường xuyên kiểm tra các định mức kỹ thuật. Từ đó hạn chế các chi phí vượt định mức.
Công thức tính:
Giá thành thực tế sản phẩm = Giá thành kế hoạch (hoặc định mức) đơn vị sản phẩm từng loại x Tỷ lệ chi phí (%)
Trong đó:
Tỷ lệ chi phí (%) = (Tổng giá thành sản xuất thực tế của các loại sản phẩm / Tổng giá thành sản xuất kế hoạch (hoặc định mức) của các loại SP) × 100
Cách tính giá thành sản phẩm theo phương pháp hệ số
Một trong những công thức tính giá thành sản phẩm mà doanh nghiệp thường áp dụng đó chính là phương pháp hệ số. Phương pháp này thường được áp dụng cho các doanh nghiệp cùng sử dụng một thứ nguyên liệu. Đồng thời nó cũng áp dụng cho một lượng lao động xuyên suốt trong toàn bộ quá trình sản xuất. Tuy nhiên từ nguồn ấy lại cho ra đồng thời nhiều sản phẩm khác nhau. Chi phí không tập hợp riêng cho từng loại sản phẩm. Tại đây nó được tập hợp chung cho cả quá trình sản xuất.
Các lĩnh vực sản xuất thường áp dụng phương pháp hệ số như: May mặc, hoá chất, cơ khí, chế tạo, điện cơ, chăn nuôi…
Công thức tính:
Giá thành đơn vị sản phẩm tiêu chuẩn = Tổng giá thành của tất cả các loại sản phẩm / Tổng số sản phẩm gốc.
Trong đó:
Số sản phẩm tiêu chuẩn = Số sản phẩm từng loại × Hệ số quy đổi từng loại.
(Hệ số quy đổi cần phải được xác định cho từng loại sản phẩm khác nhau trên một loại sản phẩm. Tiêu chuẩn được quy ước là hệ số 1).
Tổng giá thành sản xuất sản phẩm = Số sản phẩm tiêu chuẩn × Giá thành đơn vị sản phẩm tiêu chuẩn
Cách tính giá thành sản phẩm theo đơn đặt hàng
Phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng áp dụng trong điều kiện mà các doanh nghiệp tiến hành sản xuất đơn chiếc hoặc hàng loạt theo các đơn đặt hàng.
Đặc điểm của phương pháp này là doanh nghiệp sẽ quyết định tính giá theo từng đơn đặt hàng. Chính vì vậy, việc tổ chức kế toán chi phí phải được tính toán chi tiết theo từng đơn hàng.
Công thức tính:
Giá thành của từng đơn hàng= Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp + Chi phí sản xuất chung phát sinh từ lúc bắt đầu cho tới lúc kết thúc đơn đặt hàng.
Phương pháp phân bước
Áp dụng cách thức tính giá thành sản phẩm bằng phương pháp phân bước, doanh nghiệp cần phải có quá trình sản xuất được thực hiện ở nhiều bộ phận phức tạp. Cơ bản những doanh nghiệp này cần phải trải qua nhiều giai đoạn công nghệ. Đối tượng dùng để tập hợp chi phí sản xuất bao gồm các bộ phận, chi tiết sản phẩm hoặc giai đoạn công nghệ hay bộ phận sản xuất.
Phương pháp này được sử dụng cho các doanh nghiệp có nhu cầu bán nửa thành phẩm ra ngoài. Hoặc có nhu cầu hạch toán nội bộ cao giữa các giai đoạn công nghệ (như bộ phận, phân xưởng). Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi xác định giá thành phẩm trước khi xác định giá thành sản phẩm.
Công thức tính:
Giá thành thành phẩm hoàn thành trong kỳ = Giá thành sản phẩm giai đoạn 1+ Giá thành sản phẩm giai đoạn 2+…+ Giá thành sản phẩm giai đoạn n
Phương pháp loại trừ sản phẩm phụ
Cách tính giá thành sản phẩm này lại thường áp dụng với những doanh nghiệp mà trong cùng một quá trình sản xuất. Bên cạnh sản phẩm chính họ còn thu được sản phẩm phụ. Ví dụ như: sản xuất dầu thô, sản xuất gỗ,…
Để có thể tính toán được giá trị sản phẩm chính, kế toán phụ trách việc loại trừ giá trị sản phẩm phụ ra khỏi tổng chi phí sản xuất sản phẩm. Giá trị sản phẩm phụ ở đây hoàn toàn có thể xác định theo:
- Giá ước tính.
- Giá kế hoạch.
- Giá nguyên liệu ban đầu
Công thức tính:
Tổng giá thành sản phẩm chính = Giá trị sản phẩm chính dở dang đầu kỳ + Tổng chi phí phát sinh trong kỳ – Giá trị sản phẩm phụ thu hồi ước tính – Giá trị sản phẩm chính dở dang cuối kỳ
Xem thêm:
- Hướng dẫn quá trình thanh toán TK 511 đầy đủ và chi tiết nhất
- Kế toán quá trình cung cấp và những điều cần biết
Trên đây là những điều cần biết về giá thành sản phẩm của doanh nghiệp. Cùng với đó là cách tính giá thành sản phẩm chi tiết nhất trong từng trường hợp. Để được tư vấn cụ thể, hãy liên hê Kế toán ATS theo thông tin bên dưới
Công ty TNHH Đào tạo và Dịch vụ Kế toán ATS
Hotline: 0799.233.886
Fanpage: Dịch vụ kế toán thuế – ATS
Website: Kế toán ATS
Email: infor.congtyats@gmail.com
