Lập báo cáo tài chính là công việc quan trọng của bất kì doanh nghiệp nào. Đây là công việc nhằm trình bày bức tranh kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì thế, việc làm báo cáo cần được thực hiện cẩn thận tỉ mỉ và hạn chế sai sót. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ các bước làm báo cáo tài chính theo thông tư 200 ( TT200). Trong bài viết này, Kế toán ATS xin chia sẻ tới các bạn hướng dẫn làm báo cáo tài chính theo TT200 đầy đủ và chi tiết. Cùng với đó là những nguyên tắc khi làm báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính là gì ?
Báo cáo tài chính là tổng hợp nhiều loại báo cáo khác nhau thể hiện tình hình tài sản, nguồn vốn chủ sở hữu, các loại nợ có, kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ, năm kế toán.
Với cơ quan nhà nước, báo cáo tài chính thể hiện tình hình tài chính. Cùng với đó là khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Từ đó làm cơ sở thực hiện nghĩa vụ nộp thuế kinh doanh.
Báo cáo tài chính được chia thành 2 loại với các quy định cụ thể như sau:
- Báo cáo tài chính tổng hợp: được quy định tại thông tư hướng dẫn trình bày báo cáo tài chính. Cùng với đó là chuẩn mực kế toán số 25.
- Báo cáo tài chính hợp nhất
Những quy định về báo cáo tài chính theo TT200
Quy định về thời hạn nộp báo cáo tài chính
Về thời hạn nộp báo cáo tài chính, căn cứ vào Khoản 3 Điều 29 Luật kế toán 2015:
- Đối với doanh nghiệp ngoài nhà nước: Báo cáo tài chính năm của Doanh nghiệp phải được nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong thời hạn 90 ngày. Kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm theo quy định của pháp luật.
- Đối với Doanh nghiệp nhà nước sẽ có quy định về thời hạn nộp báo cáo tài chính theo quý và theo năm riêng.
Quy định cần tuân thủ khi lập báo cáo tài chính
Tùy thuộc vào quy mô của doanh nghiệp mà quy định lập báo cáo tài chính sẽ khác nhau. Cụ thể như sau:
- Doanh nghiệp siêu nhỏ: Căn cứ theo các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành. Chế độ kế toán cho các doanh nghiệp siêu nhỏ sẽ được áp dụng theo Thông tư 132/2018/TT-BTC hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC
- Doanh nghiệp vừa và nhỏ (bao gồm doanh nghiệp siêu nhỏ): được áp dụng theo Thông tư 133/2016/TT-BTC
- Doanh nghiệp có quy mô lớn: đối các doanh nghiệp lớn sẽ áp dụng nộp Báo cáo tài chính năm theo Thông tư 200/2014/TT-BTC..
Trong đó:
- Các doanh nghiệp quy mô siêu nhỏ được xác định là các doanh nghiệp nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo phương pháp tính trên thu nhập tính thuế. Cùng với đó là phương pháp theo tỷ lệ % trên doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ.
- Các doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa (bao gồm cả doanh nghiệp quy mô siêu nhỏ) được xác định là những doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế theo quy định của pháp luật về việc hỗ trợ doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa trừ doanh nghiệp Nhà nước. Doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ. Công ty đại chúng theo quy định của pháp luật về chứng khoán. Ngoài ra là các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định tại Luật Hợp tác xã.
Các yêu cầu và nguyên tắc khi thực hiện báo cáo tài chính theo TT200
Dựa theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 21 về trình bày báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần lập báo cáo dựa trên những yêu cầu sau:
- Báo cáo tài chính phải chính xác, rõ ràng, trung thực. Phù hợp với tình hình tài chính và kết quả kinh doanh.
- Trình bày báo cáo tài chính khách quan.
- Phản ánh đúng bản chất kinh tế hơn hình thức hợp pháp.
- Tuân thủ yêu cầu về tính thận trọng
- Báo cáo tài chính phải đầy đủ trên mọi khía cạnh.
Cần tuân thủ nguyên tắc theo quy định tại điều 102 thông tư 200. Bao gồm các nguyên tắc sau:
- Nguyên tắc hoạt động liên tục
- Nguyên tắc nhất quán
- Nguyên tắc trọng yếu, tập hợp
- Nguyên tắc bù trừ
- Nguyên tắc có thể so sánh
- Nguyên tắc cơ sở dồn tích.
Hướng dẫn làm báo cáo theo thông tư 200 đầy đủ chi tiết
Bước 1: Tổng hợp và sắp xếp các chứng từ kế toán
Chứng từ kế toán cần sự tổng hợp và sắp xếp chính xác, khoa học. Từ đó chuẩn bị các thông tin cho việc lập bảng báo cáo tài chính. Chứng từ kế toán thường bao gồm hóa đơn đầu ra, hóa đơn đầu vào, số quỹ tài chính, bảng chấm công, bảng lương nhân viên, phiếu xuất/nhập kho, giấy tờ chứng nhận tài sản….
Người lập BCTC cần kiểm tra chi tiết về tính hợp pháp, hợp lệ của các chứng từ kế toán. Việc này cần thực hiện trong quá trình sắp xếp nhằm đảm bảo theo đúng quy định. Đây cũng là các tài liệu phản ánh tình hình hoạt động của doanh nghiệp trong thời gian đó.
Người thực hiện nên xếp giấy tờ theo thứ tự về thời gian. Các giấy tờ gốc như hóa đơn đầu vào/đầu ra kẹp cùng chứng từ hạch toán. Hoặc kế toán có thể xếp theo từng danh mục của bảng kê thuế. Ngoài ra, những giấy tờ khác có thể cần bổ sung tùy thuộc vào chính sách quản lý, hoạt động hay kiểm soát tài chính của từng doanh nghiệp.
Bước 2: Hạch toán các nghiệp vụ phát sinh
Bước tiếp theo, kế toán cần tiến hành quá trình ghi chép. Sau đó, nhập đầy đủ các thông tin đó vào sổ sách kế toán. Điều này thực hiện trên bảng excel hoặc sự hỗ trợ từ các phần mềm kế toán chuyên nghiệp.
Hiện nay các phần mềm kế toán giúp người làm tiết kiệm thời gian. Đồng thời phần mềm còn thể hiện trực quan nhiều thông số hơn. Người lập có thể tải bảng excel lên phần mềm để thực hiện nhanh chóng và dễ dàng hơn.
Bước 3: Tính các chi phí khấu hao, phân bổ, các khoản phí trả trước
Những khoản được chi từ phần phí trả trước và tài sản cố định cần được hạch toán phân bổ theo từng tháng đúng quy định. Khi tính toán cần cập nhật rõ ràng các thông tin chung, giá trị và thời gian phân bổ theo từng mục tương ứng. Kế toán cũng cần lập bảng Excel nhằm theo dõi sát sao phần trích khấu hao, phân bổ các khoản chi phí trả trước.
Hãy chú ý đến các khoản phát sinh tại từng thời điểm, nhất là giữa tháng. Hãy đảm bảo số liệu chính xác đến từng ngày. Sau đó, so sánh kết quả phân bổ tài chính đều đặn tránh sai sót.
Bên cạnh đó, một số công ty hoạt động trong lĩnh vực đặc thù cần có thêm bảng quản trị các chi phí khác nhau. Những khoản chi lương nhân viên, chi phí ngoài, bảo hiểm xã hội… sẽ được chia theo từng mã sản phẩm, dự án hay hợp đồng khác nhau. Chi phí quản lý hoạt động doanh nghiệp, chi phí cho hoạt động bán hàng… cần được phân bổ chính xác đến từng phòng, từng ban trong công ty.
Bước 4: Các khoản chi phí điều chỉnh, ước tính
Ở bước này, kế toán sẽ thực hiện điều chỉnh hay hạch toán bổ sung với các khoản như:
- Bút toán chênh lệch tỷ giá vào cuối kỳ, khoản chi phí dự phòng cần thu nhưng khó đòi, đẩy hàng tồn kho qua giảm giá, lương thưởng dịp lễ Tết tháng 13…
- Những khoản chi phí định kỳ thường xuyên cần trả. Bao gồm chi phí thuê văn phòng, thanh toán điện nước, nguyên vật liệu, hoạt động công ty…
- Bổ sung thêm doanh thu với những chương trình tri ân, khuyến mại cho khách hàng thân thiết. Bút toán phân loại chiến lược đầu tư, phân loại công nợ thời hạn, các khoản vay theo thời hạn.
- Đồng thời tiến hành điều chỉnh các sai sót nếu có.
Bước 5: Tiến hành đối chiếu số liệu
- Khi lập bảng báo cáo tài chính, bước đối chiếu số liệu rất quan trọng. Số liệu sai sẽ dẫn đến toàn bộ bản báo cáo đều sai. Từ đó khiến cho báo cáo phải rà soát lại chi tiết từ đầu. Chính vì thế, hãy cẩn trọng ở bước đối chiếu này. Điều này sẽ tránh mất thời gian và công sức nhiều hơn.
- Đối chiếu kiểm tra các tài khoản, lưu thông tài chính giữa các tài khoản, số liệu chứng từ thực tế phát sinh cùng tài khoản…
- Kiểm tra quá trình chuyển đổi số dư từ cuối kỳ trước thành số dư của đầu kỳ này trong mọi tài khoản có số dư (bao gồm sổ cái và số chi tiết).
- Phần công nợ, kho lưu giữ hàng hóa cần đối chiếu số dư từng khách hàng, nhà cung cấp phân phối, so sánh số lượng cùng giá trị tương ứng của từng loại hàng hóa.
- Tham chiếu sự phù hợp của các giấy tờ chứng từ kế toán và hạch toán những khoản nghiệp vụ kinh tế đã phát sinh.
- Kiểm tra cẩn thận và tiến hành đối chiếu giữa sổ chi tiết với sổ tổng hợp các tài khoản (Sổ cái).
Bước 6: Thực hiện nghiệp vụ bút toán kết chuyển
Khi đã hoàn thành các bước kiểm tra, đối chiếu số liệu chính xác kế toán cần thực hiện bước kết chuyển phần tài chính lãi/lỗ trong năm. Số liệu này cần được thực hiện xong theo từng năm, nghĩa là năm ngoái xong mới đến năm nay. Khi hoàn thành, những tài khoản có đầu 5,6,7,8,9 không còn số dư.
Những doanh nghiệp cần nộp thuế thu nhập phải kết chuyển lần đầu. Điều này để biết số lãi chính xác để tính ra số thuế phải nộp theo quy định. Cùng với đó hạch toán để bổ sung phần bút toán ghi nhận thuế và các chi phí thuế đã phát sinh. Tiếp đó, tiến hành kết chuyển lại lần 2 để ra thông tin lợi nhuận ròng cuối cùng.
Bước 7: Lập báo cáo tài chính theo TT200
Đây là bước cuối cùng trong hướng dẫn lập báo cáo tài chính. Khi mọi số liệu thông tin và nghiệp vụ kế toán chính xác, đầy đủ, kế toán sẽ tiến hành lập báo cáo tài chính. Quy định về BCTC theo Thông tư 200/2014/TT-BTC: áp dụng cho các doanh nghiệp hoạt động trong mọi lĩnh vực, loại hình mà không cần xem xét đến quy mô.
Nếu bạn tiến hành hạch toán qua bảng excel để lập BCTC, cần nhập từng chỉ số trên mỗi báo cáo thông qua Bảng cân đối số phát sinh các tài khoản. Hãy kiểm tra lại các thông tin trên BCTC lần nữa. Đặc biệt là kiểm tra kĩ càng đối với báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Thực hiện đúng các chỉ tiêu theo từng hoạt động tài chính. Điều này sẽ thể hiện rõ hơn dòng tiền lưu chuyển trong doanh nghiệp.
Để hoàn tất việc kê khai, cần tiến hành lập trên phần mềm Hạch toán kê khai (HTKK). Các bước thực hiện như sau
Bước 1:
Bước đầu tiến hành mở phần mềm HTKK đã được cài đặt sẵn trên máy. Đăng nhập theo các bước bằng tài khoản doanh nghiệp đã đăng ký.
Bước 2:
Hiện lên giao diện chính trang bắt đầu của phần mềm HTKK, nhấn chọn phần “Báo cáo tài chính”. Bước này sẽ thay đổi tùy thuộc vào chính sách kế toán từng doanh nghiệp khác nhau được áp dụng nhằm chọn đúng bộ BCTC phù hợp khi tiến hành kê khai.
Bước 3:
Chọn đúng loại BCTC thích hợp, màn hình hiển thị mục “Niên độ tài chính”. Ở trong mục này, kế toán doanh nghiệp phải điền đầy đủ hoàn thiện các thông tin được yêu cầu sau đó nhấn “Đồng ý”. Lúc này giao diện chuyển tiếp lựa chọn “Nhập tờ khai”
Bước 4:
Tại phần mục “Nhập tờ khai”, kế toán sẽ điền tiếp đủ những thông tin trong bảng cần kê khai theo yêu cầu ở 03 biểu: CĐKT, KQHĐSXKD, LCTTGT. Khi đã điền hoàn thành, nhấn vào ô “Ghi” và chờ đợi trên phần màn hình hiển thị dòng thông báo “Đã ghi dữ liệu thành công!” là đã xong.
Bước 5:
Bước cuối chỉ cần kế toán nhấn “Kết xuất XML” và lưu đúng file đã kết xuất hoàn thiện vào máy tính của mình để làm dữ liệu kế toán nộp lên cơ quan thuế. Như vậy là xong các bước lập báo cáo tài chính bằng phần mềm HTKK.
Xem thêm:
Trên đây là hướng dẫn chi tiết lập báo cáo tài chính theo TT200 đầy đủ và chi tiết. Cùng với đó là những yêu cầu và nguyên tắc khi làm báo cáo. Nếu doanh nghiệp có thắc mắc, hãy liên hệ Kế toán ATS để được tư vấn thêm
Công ty TNHH Đào tạo và Dịch vụ Kế toán ATS
Hotline: 0799.233.886
Fanpage: Dịch vụ kế toán thuế – ATS
Website: Kế toán ATS
Email: infor.congtyats@gmail.com
