Báo cáo tài chính chính là bức tranh phản ánh tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Vì thế khi kiểm toán, kiểm toán viên phải tìm kiếm, phát hiện. Đồng thời, đánh giá những gian lận, sai sót có ảnh hưởng trọng yếu đến báo cáo tài chính. Tuy nhiên, một số lúc kiểm toán viên không phát hiện hết những sai sót trong báo cáo tài chính. Từ đó, báo cáo tài chính cung cấp cái nhìn không đầy đủ hoặc sai lệch tới người đọc. Trong bài viết này, Kế toán ATS xin chia sẻ tới các doanh nghiệp những ví dụ về sai sót trong báo cáo tài chính mà doanh nghiệp thường gặp. Cùng với đó là cách đánh giá và sửa lại các sai sót trong báo cáo tài chính
Khái niệm về sai sót trong báo cáo tài chính
Sai sót là những nhầm lẫn hoặc lỗi không cố ý gây ảnh hưởng trong báo cáo tài chính và dễ phát hiện. Những sai sót trong báo cáo tài chính thường có một số biểu hiện như sau:
- Lỗi tính toán hay ghi chép sai số liệu.
- Bỏ sót hay hiểu sai thông tin trong báo cáo tài chính. Thông thường do hạn chế về hiểu biết về các khoản mục hoặc các nghiệp vụ kinh tế.
- Sử dụng sai phương pháp, nguyên tắc, chuẩn mực kế toán, chính sách tài chính. Điều này thường do năng lực kế toán thiếu kinh nghiệm.
Những ví dụ về sai sót trong báo cáo tài chính phổ biến
Sai sót về hình thức
Luật kế toán quy định, báo cáo tài chính của đơn vị phải được tính bằng đồng Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều báo cáo tài chính sử dụng đơn vị tính là nghìn đồng. Điều này vừa không phù hợp với quy định tại Luật, vừa gây khó theo dõi cho người đọc. Thậm chí, nhiều báo cáo tài chính khi công bố vẫn thiếu chữ ký của giám đốc, kế toán trưởng, người lập biểu. Ngoài ra, trên báo cáo còn thiếu thời gian lập. Một số báo cáo tài chính có bút toán điều chỉnh của kiểm toán. Tuy nhiên, điều lạ là doanh nghiệp vẫn đề ngày lập là ngày kết thúc năm tài chính.
Sai sót liên quan đến bảng cân đối kế toán
Trên chỉ tiêu “Tiền và các khoản tương đương tiền”, nhiều doanh nghiệp đã “gom” vào cả những khoản đầu tư có thời hạn trên 3 tháng. Điều này giúp số liệu tiền và các khoản tương đương tiền của doanh nghiệp tăng vọt.
Nhiều doanh nghiệp có các khoản đầu tư chứng khoán, nhưng lại không theo dõi chi tiết từng loại chứng khoán đầu tư ngắn/dài hạn đang nắm giữ. Từ đó, dẫn đến việc hạch toán không đúng lãi, lỗ khi bán chứng khoán.
Thủ tục thành lập hội đồng thẩm định mức trích lập các khoản dự phòng cũng không được nhiều doanh nghiệp thực hiện nghiêm. Từ đó không trích lập hoặc trích lập không đúng quy định đối với các khoản dự phòng nợ phải thu khó đòi, dự phòng tổn thất các khoản đầu tư tài chính, dự phòng giảm giá hàng tồn kho…
Nhiều doanh nghiệp cũng không dự kiến mức tổn thất. Từ đó trích lập dự phòng đối với khoản nợ phải thu chưa đến hạn thanh toán. Tuy nhiên, tổ chức kinh tế đã lâm vào tình trạng phá sản hoặc đang làm thủ tục giải thể hoặc không thu thập thông tin tài chính trước/sau kiểm toán của các đơn vị, tổ chức nhận đầu tư tài chính dài hạn khác để xem xét sự cần thiết phải trích lập dự phòng.
Xem thêm: Dịch vụ kế toán Hải Phòng
Sai sót liên quan đến báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp là yếu tố chi phối quyết định của nhà đầu tư. Vậy nhưng, vẫn có doanh nghiệp bất động sản áp dụng chuẩn mực về hợp đồng xây dựng. Cụ thể là ghi nhận doanh thu theo tiến độ, tương tự nhà thầu xây dựng. Hay có doanh nghiệp ghi doanh thu từ cổ phiếu được nhận không phải trả tiền. Điều này do công ty cổ phần phát hành thêm cổ phiếu từ thặng dư vốn cổ phần, trả cổ tức bằng cổ phiếu.
Với chi phí, nhiều doanh nghiệp thay đổi phương pháp khấu hao khi không có bằng chứng cho thấy có sự thay đổi về cách thức sử dụng và thu hồi tài sản. Từ đó giảm con số chi phí phải khấu hao trong năm. Nhờ vậy, làm tăng lãi/giảm lỗ trên báo cáo tài chính. Thậm chí, chi phí lãi vay không được hạch toán đúng, đủ. Ngoài ra chi phí quản lý doanh nghiệp cũng không được kết chuyển toàn bộ vào báo cáo kết quả kinh doanh. Mà chi phí “treo” lại một phần trên bảng cân đối kế toán.
Xem thêm: Hướng dẫn phân tích báo cáo tài chính cho doanh nghiệp xây dựng
Sai sót liên quan đến báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Thị trường chứng khoán suy giảm kéo dài, nhiều khoản đầu tư tài chính đã bị giảm sâu. Tuy nhiên trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ của nhiều doanh nghiệp đã không trình bày luồng tiền liên quan đến chứng khoán nắm giữ vì mục đích thương mại. Ngoài ra, báo cáo không bóc tách chênh lệch giữa số dư đầu kỳ và cuối kỳ của các khoản phải thu, phải trả và tồn kho liên quan đến hoạt động đầu tư và tài chính. Thậm chí, trên báo cáo tài chính của không ít doanh nghiệp, số liệu giữa báo cáo này không khớp với số liệu trên báo cáo kết quả kinh doanh.
Sai sót liên quan đến thuyết minh báo cáo tài chính
Thuyết minh báo cáo tài chính là một thành tố của báo cáo tài chính. Việc này cung cấp cho người đọc báo cáo căn cứ của các số liệu được hạch toán trên bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh. Thế nhưng, nhiều bản thuyết minh lại theo kiểu “nói một đằng, làm một nẻo”. Ví dụ, thuyết minh chính sách kế toán chênh lệch tỷ giá công bố theo VAS10. Tuy nhiên, thực tế lại kế toán theo Thông tư 201/2009.
Bản thuyết minh báo cáo tài chính trong nhiều trường hợp không thuyết minh các chỉ tiêu có tính chất trọng yếu theo quy định của chuẩn mực kế toán. Cụ thể như khoản đi vay, cho vay có giá trị lớn, phương pháp xác định doanh thu, giá vốn gắn với từng loại hình lĩnh vực kinh doanh cụ thể của doanh nghiệp. Từ đó khiến người đọc không có được cái nhìn rõ ràng, chân thực về doanh nghiệp. Thông tin về các bên liên quan không được trình bày. Ngoài ra, thông tin trình bày không đủ các nội dung theo quy định của chuẩn mực kế toán.
Sai sót liên quan đến báo cáo tài chính hợp nhất
Không loại trừ đầy đủ các khoản phải thu, phải trả, đi vay, cho vay, quan hệ giao vốn, doanh thu, giá vốn, lãi lỗ chưa thực hiện liên quan đến các giao dịch cung cấp hàng hóa, dịch vụ, tài sản cố định của các giao dịch nội bộ giữa doanh nghiệp và chi nhánh trên báo cáo tài chính tổng hợp/hoặc giữa công ty mẹ và các công ty con, giữa các đơn vị thành viên trong cùng tập đoàn.
Nhiều doanh nghiệp dựa vào lý do không tập hợp được báo cáo tài chính của công ty liên kết vào thời điểm lập báo cáo tài chính hợp nhất để hạch toán khoản đầu tư vào công ty liên kết theo phương pháp giá gốc, thay vì sử dụng phương pháp vốn chủ sở hữu, có thể dẫn tới ghi nhận khoản lỗ khi công ty liên kết có tình trạng kinh doanh bết bát, thua lỗ.
Xem thêm: Báo cáo tài chính nội bộ và báo cáo thuế
Trên đây là những ví dụ về sai sót trong báo cáo tài chính mà doanh nghiệp thường gặp. Hy vọng với những thông tin này, doanh nghiệp sẽ tránh được những sai sót không đáng có. Từ đó dẫn đến doanh nghiệp bị phạt. Để được tư vấn thêm hãy liên hệ với chúng tôi
Công ty TNHH Đào tạo và Dịch vụ Kế toán ATS
Hotline: 0799.233.886
Fanpage: Dịch vụ kế toán thuế – ATS
Website: Kế toán ATS
Email: infor.congtyats@gmail.com
