Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, các giao dịch mua bán hàng hóa và dịch vụ với các đối tác nước ngoài ngày càng phổ biến. Điều này kéo theo một nghĩa vụ thuế đặc thù mà nhiều doanh nghiệp (DN) trong nước phải thực hiện: Thuế nhà thầu (Foreign Contractor Tax – FCT). Việc hiểu rõ Thuế nhà thầu là gì, cách xác định nghĩa vụ, tính thuế và kê khai chính xác là vô cùng quan trọng để DN tránh bị truy thu, phạt chậm nộp và các rủi ro pháp lý khác. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện và chi tiết nhất về các quy định hiện hành liên quan đến thuế nhà thầu.
Khái niệm và đối tượng áp dụng thuế nhà thầu
Trước tiên, cần nắm vững cơ sở pháp lý và phạm vi áp dụng của loại thuế nhà thầu này.
Định nghĩa thuế nhà thầu theo Thông tư 103/2014/TT-BTC
Thuế nhà thầu (FCT) là loại thuế được áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân nước ngoài (gọi chung là Nhà thầu nước ngoài) kinh doanh có phát sinh thu nhập tại Việt Nam trên cơ sở hợp đồng, thỏa thuận hoặc cam kết giữa Nhà thầu nước ngoài với tổ chức, cá nhân Việt Nam.
Thuế nhà thầu bao gồm hai loại thuế chính cấu thành:
- Thuế Giá trị gia tăng (GTGT): Áp dụng trên doanh thu chịu thuế GTGT.
- Thuế Thu nhập Doanh nghiệp (TNDN) hoặc Thuế Thu nhập Cá nhân (TNCN): Áp dụng trên thu nhập chịu thuế TNDN (đối với tổ chức) hoặc TNCN (đối với cá nhân).
Về bản chất, tổ chức Việt Nam khi thanh toán cho Nhà thầu nước ngoài có trách nhiệm khấu trừ và kê khai nộp thuế thay (trừ trường hợp Nhà thầu nước ngoài tự kê khai).
Xem thêm :Thông tư thuế GTGT mới nhất 2025: Cập nhật hướng dẫn chi tiết
Các tổ chức, cá nhân nước ngoài thuộc diện nộp thuế nhà thầu tại Việt Nam
Theo Thông tư 103/2014/TT-BTC, các đối tượng nước ngoài thuộc diện chịu Thuế nhà thầu khi có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam mà không thành lập pháp nhân tại Việt Nam bao gồm:
- Tổ chức nước ngoài có cơ sở thường trú hoặc không có cơ sở thường trú tại Việt Nam.
- Cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam.
- Thực hiện các dịch vụ như tư vấn, sửa chữa, lắp đặt, xây dựng, dịch vụ hỗ trợ (marketing, quản lý), chuyển giao công nghệ, cho thuê máy móc thiết bị, hoặc cung cấp hàng hóa kèm theo dịch vụ tại Việt Nam.
- Các khoản thu nhập từ lãi tiền vay, bản quyền, phí chuyển nhượng, thu nhập từ việc chuyển nhượng vốn, hoặc chuyển nhượng chứng khoán.
Cách tính và kê khai thuế nhà thầu
Việc tính toán và kê khai Thuế nhà thầu đòi hỏi sự chính xác cao vì có nhiều phương pháp áp dụng khác nhau.
Phương pháp tính thuế nhà thầu trực tiếp và khấu trừ
Có ba phương pháp tính Thuế nhà thầu chính, tùy thuộc vào điều kiện của Nhà thầu nước ngoài:
Phương pháp Khấu trừ (Phương pháp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ và TNDN/TNCN trên cơ sở kê khai):
- Điều kiện áp dụng: Nhà thầu nước ngoài có cơ sở thường trú (hoặc là đối tượng cư trú thuế) tại Việt Nam, có thời hạn kinh doanh theo hợp đồng từ 183 ngày trở lên, và thực hiện chế độ kế toán Việt Nam.
- Cách tính: Thuế GTGT được tính bằng thuế GTGT đầu ra trừ thuế GTGT đầu vào; Thuế TNDN tính theo công thức thông thường (Doanh thu trừ Chi phí được trừ).
Xem thêm: Hướng dẫn kê khai thuế GTGT theo TT80 trên HTKK
Phương pháp Trực tiếp (Phương pháp tỷ lệ tính trên Doanh thu):
- Điều kiện áp dụng: Nhà thầu nước ngoài không đáp ứng điều kiện áp dụng phương pháp khấu trừ. Đây là phương pháp phổ biến nhất.
- Cách tính: Thuế được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm nhất định trên doanh thu tính thuế (doanh thu chưa bao gồm thuế GTGT). Tỷ lệ này khác nhau tùy thuộc vào loại hình kinh doanh (ví dụ: dịch vụ 5%, xây dựng 2%-5%, vận tải 2%, lãi tiền vay 5%).
Phương pháp Hỗn hợp (Kết hợp Khấu trừ và Trực tiếp):
- Áp dụng khi Nhà thầu nước ngoài đáp ứng được một phần điều kiện của phương pháp khấu trừ nhưng không đáp ứng được toàn bộ.
Hướng dẫn kê khai, nộp và quyết toán thuế nhà thầu đúng quy định
Trách nhiệm kê khai và nộp Thuế nhà thầu thường thuộc về tổ chức Việt Nam (Bên Việt Nam) trong giao dịch.
Thời điểm kê khai:
- Kê khai theo từng lần phát sinh: Đây là cách phổ biến. Bên Việt Nam phải kê khai và nộp thuế trong vòng 10 ngày làm việc kể từ ngày thanh toán cho Nhà thầu nước ngoài hoặc kể từ ngày ký kết hợp đồng nếu chưa thanh toán.
- Kê khai theo tháng: Nếu có nhiều hợp đồng và giao dịch thanh toán thường xuyên.
Nơi nộp hồ sơ: Cơ quan thuế quản lý trực tiếp Bên Việt Nam.
Hồ sơ kê khai: Sử dụng tờ khai mẫu 01/NTNN (theo TT 80/2021/TT-BTC), đính kèm hợp đồng và các chứng từ thanh toán liên quan.
Quyết toán: Cuối năm, không cần quyết toán riêng FCT nếu không có sự thay đổi về nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, nếu có thay đổi hoặc chấm dứt hợp đồng, Bên Việt Nam cần làm thủ tục quyết toán cuối cùng.
Những lưu ý quan trọng và rủi ro khi thực hiện thuế nhà thầu
Sự phức tạp của Thuế nhà thầu luôn là một thách thức lớn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm giao dịch quốc tế.
Sai sót thường gặp trong xác định nghĩa vụ thuế nhà thầu
Nhầm lẫn trong xác định Doanh thu tính thuế: Nhiều DN xác định sai doanh thu tính thuế (bao gồm cả chi phí phát sinh mà Nhà thầu phải trả, ví dụ: vé máy bay, chỗ ở), dẫn đến thiếu thuế phải nộp.
Áp sai Tỷ lệ Thuế suất: Áp dụng tỷ lệ thuế TNDN hoặc GTGT không chính xác theo loại hình dịch vụ hoặc hàng hóa được cung cấp (ví dụ: nhầm lẫn giữa dịch vụ quản lý và dịch vụ kỹ thuật).
Sai lầm trong Hợp đồng: Không quy định rõ bên nào chịu Thuế nhà thầu (Gross-up hay Net-off), dẫn đến tranh chấp và khó khăn trong hạch toán kế toán.
Chậm trễ trong Kê khai/Nộp thuế: Quên nghĩa vụ kê khai trong vòng 10 ngày làm việc sau khi thanh toán, dẫn đến phạt chậm nộp và lãi chậm nộp.
Bỏ sót các khoản Thu nhập Chịu thuế FCT: Bỏ sót các giao dịch như lãi tiền vay nước ngoài, thuê license phần mềm nước ngoài (nếu có dịch vụ đi kèm),…
Giải pháp giúp doanh nghiệp tuân thủ và tối ưu nghĩa vụ thuế nhà thầu
Để đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt Thuế nhà thầu và tối ưu chi phí hợp pháp, DN nên áp dụng các giải pháp sau:
- Rà soát Hợp đồng Kỹ lưỡng: Ngay từ khi đàm phán, phải xác định rõ ràng điều khoản thuế FCT (người nộp, phương thức nộp) và tránh các điều khoản chung chung.
- Phân loại Giao dịch Chính xác: Phân tích kỹ lưỡng các hoạt động để áp đúng tỷ lệ thuế suất, đặc biệt là các hợp đồng cung cấp hàng hóa kèm dịch vụ lắp đặt (cần tách bạch doanh thu hàng hóa và dịch vụ).
- Lưu trữ Chứng từ Thanh toán: Lưu giữ đầy đủ chứng từ chuyển tiền quốc tế, hợp đồng, và hóa đơn của Nhà thầu nước ngoài để phục vụ việc giải trình khi cơ quan thuế yêu cầu.
Có thể bạn quan tâm:
Cách làm báo cáo thuế trên HTKK chi tiết
Cách viết hoá đơn bán hàng thông thường mới nhất hiện nay
Thuế nhà thầu là một nghĩa vụ bắt buộc khi doanh nghiệp Việt Nam có giao dịch phát sinh thu nhập với đối tác nước ngoài. Sự phức tạp trong việc xác định phương pháp tính, tỷ lệ thuế suất và thời hạn kê khai đòi hỏi kế toán phải có chuyên môn cao và am hiểu pháp luật quốc tế.
Nếu doanh nghiệp bạn đang có hoặc sắp có giao dịch với đối tác nước ngoài và cần đảm bảo việc kê khai Thuế nhà thầu chính xác, kịp thời, Kế toán ATS là sự lựa chọn đáng tin cậy. Chúng tôi cam kết giúp bạn tối ưu hóa chi phí thuế một cách hợp pháp và tránh mọi rủi ro về pháp lý.
Liên hệ ngay với Kế toán ATS để nhận được tư vấn chuyên sâu về Thuế nhà thầu và các giải pháp tuân thủ thuế quốc tế!
