Hiện nay, có 2 loại thuế được dựa trên mối quan hệ giữa người đóng thuế và thu thuế. Đó là trực thu và gián thu. Trong đó trực thu thường xảy ra tình trạng trốn thuế nhiều nhất. Từ đó gây thất thu ngân sách nhà nước. Vậy thực tế thuế trực thu là gì ? Có những loại thuế nào phổ biến ? Hãy cùng Kế toán ATS tìm hiểu chi tiết về khái niệm, đặc điểm và những điều cần biết trong bài viết này
Khái niệm về thuế trực thu
Thuế trực thu là thuế mà Nhà nước trực tiếp thu vào ngân sách một phần thu nhập của đối tượng nộp thuế.
Đây không phải là một loại thuế độc lập trong hệ thống thuế. Mà loại thuế này được nhận diện thông qua việc xác định ai là người thực tế chịu thuế. Trong thuế trực thu, tổ chức, cá nhân nộp thuế tức là lấy một phần thu nhập của mình nộp cho Nhà nước. Do đó, khi Nhà nước thu thuế thì người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Loại thuế này có các thứ thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập dân cư…
Ngoài mục đích thu ngân sách Nhà nước, loại thuế này còn được Nhà nước sử dụng để điều tiết thu nhập của xã hội.
Đặc điểm của loại thuế này
Để có thể nhận diện được được sắc thuế cũng như phân biệt đối với các loại thuế thuộc thuế gián thu, thuế trực thu cần phải có những đặc điểm nhận diện sau:
- Người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Đây là đặc điểm được xác định dựa trên định nghĩa của thuế.
- Thông thường, loại thuế trên sẽ đánh vào thu nhập, tài sản của người nộp thuế.
- Đảm bảo được tính công bằng, điều tiết thu nhập thặng dư của người nộp thuế.
- Thuế trực thu thường gây ra phản ứng về thuế do không có sự chuyển dịch về thuế. Nhất là đối với thuế thu nhập cá nhân, số tiền thuế phải nộp sẽ phụ thuộc vào biểu thuế lũy tiến của đối tượng cần nộp thuế.
Ưu điểm và nhược điểm của thuế trực thu
Ưu điểm
Kiềm chế lạm phát: Trong trường hợp có lạm phát tiền tệ, chính phủ có thể tăng thuế suất để giảm nhu cầu hàng hóa và dịch vụ. Khi nhu cầu giảm xuống, nó sẽ giúp kiềm chế lạm phát.
Công bằng: Thuế trực thu được xem là công bằng vì nguyên tắc lũy tiến của nó. Những người có thu nhập thấp hơn đóng thuế thấp hơn. Những người có thu nhập cao hơn phải trả thuế cao hơn.
Giảm bất bình đẳng: Tiền từ người nộp thuế được sử dụng vì lợi ích của toàn xã hội. Vì thế mọi người đều được hưởng lợi như nhau. Giao thông công cộng, đường xá,… là một trong những ví dụ như vậy.
Nhược điểm
Được coi là gánh nặng: Vì người nộp thuế phải nộp các loại thuế một lần duy nhất mỗi năm. Hơn nữa, ngay cả quy trình lập hồ sơ cũng phức tạp và tốn thời gian.
Khả năng trốn thuế có thể xảy ra: Hiện nay chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp để ngăn chặn các việc trốn thuế. Tuy nhiên thực tế vẫn có nhiều hành vi gian lận. Các cá nhân và doanh nghiệp khi gian lận thường trốn tránh hoặc nộp thuế thấp hơn mức họ cần đóng.
Thuế trực thu bao gồm những loại thuế nào?
Thuế trực thu gồm một số loại thuế nhưng phổ biến nhất là thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp, cụ thể:
Thuế thu nhập cá nhân
Thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền thuế mà người có thu nhập tính thuế từ tiền lương, tiền công hoặc các khoản thu nhập khác phải nộp cho ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật thuế thu nhập cá nhân.
Căn cứ Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 và các văn bản hướng dẫn thi hành, thuế thu nhập cá nhân áp dụng đối với người nộp thuế khi có thu nhập chịu thuế từ các nguồn thu sau:
- Thu nhập từ tiền lương, tiền công, các khoản thu khác có tính chất như tiền lương, tiền công (đối với cá nhân không có người phụ thuộc thì phải nộp thuế thu nhập cá nhân khi có tổng thu nhập từ tiền lương, tiền công trên 11 triệu đồng/tháng. Khoản thu nhập này đã trừ các khoản đóng bảo hiểm bắt buộc và các khoản đóng góp khác).
- Thu nhập từ kinh doanh. Bao gồm hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu trong năm dương lịch trên 100 triệu đồng.
- Thu nhập từ đầu tư vốn.
- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn.
- Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.
- Thu nhập từ trúng thưởng.
- Thu nhập từ bản quyền.
- Thu nhập từ nhượng quyền thương mại.
- Thu nhập khi nhận thừa kế.
- Thu nhập từ nhận quà tặng.
Thuế thu nhập doanh nghiệp
Thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế trực thu. Loại thuế này được tính trên cơ sở thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế và thuế suất.
Để xác định được số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp thì người nộp thuế phải xác định được thu nhập tính thuế trong kỳ và thuế suất.
Muốn xác định được thu nhập tính thuế cần phải xác định được doanh thu, chi phí được trừ, các khoản thu nhập khác (nếu có), thu nhập được miễn thuế (nếu có), các khoản lỗ được kết chuyển theo quy định (nếu có), phần trích lập quỹ khoa học và công nghệ (nếu có)
Xem thêm: Thuế gián thu là gì ? Những điều cần biết
Trên đây là những điều cần biết về khái niệm và đặc điểm của thuế trực thu. Cùng với đó là đặc điểm của những thuế trực thu phổ biến nhất. Để được tư vấn cụ thể, hãy liên hệ Kế toán ATS theo thông tin bên dưới
Công ty TNHH Đào tạo và Dịch vụ Kế toán ATS
Hotline: 0799.233.886
Fanpage: Dịch vụ kế toán thuế – ATS
Website: Kế toán ATS
Email: infor.congtyats@gmail.com
