Rà soát báo cáo tài chính là hoạt động vô cùng quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp nhằm đảm bảo tính chính xác, minh bạch của các số liệu kế toán. Quá trình này không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn hoạt động tài chính của mình mà còn là bước chuẩn bị quan trọng cho các kỳ lập báo cáo thuế, quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp, cũng như đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về kế toán. Cùng Kế Toán ATS tìm hiểu!
Mục tiêu và vai trò của việc rà soát báo cáo tài chính
Đảm bảo tính chính xác
Rà soát báo cáo tài chính giúp đảm bảo tính chính xác, minh bạch của các số liệu kế toán, qua đó tăng cường độ tin cậy trong mắt các đối tác, cổ đông và cơ quan quản lý. Đây không chỉ là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý mà còn là nhu cầu nội bộ của doanh nghiệp để quản lý tốt hơn các hoạt động tài chính.
Để đạt được mục tiêu này, doanh nghiệp cần thực hiện rà soát theo một quy trình có hệ thống, từ kiểm tra chứng từ gốc, đối chiếu sổ sách đến xác minh các khoản mục tài sản, nợ phải trả, doanh thu, chi phí. Phân tích kỹ lưỡng từng khoản mục còn giúp phát hiện ra những điểm bất hợp lý hay biến động bất thường, từ đó có biện pháp điều chỉnh phù hợp, đảm bảo số liệu phản ánh trung thực, chính xác về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Phát hiện sai sót ảnh hưởng đến thuế
Một trong những vai trò quan trọng của rà soát báo cáo tài chính là phát hiện kịp thời các sai sót ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp. Những sai sót này có thể dẫn đến việc kê khai sai, chậm quyết toán thuế, hoặc bị xử phạt do không tuân thủ pháp luật về thuế.
Rà soát chính xác giúp doanh nghiệp chủ động trong việc kê khai và điều chỉnh các số liệu liên quan đến thuế TNDN, thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân hay các khoản phải thu, phải trả khác. Việc này không chỉ đảm bảo quyền lợi cho doanh nghiệp trong việc tránh các khoản phạt hoặc bị xử lý về thuế mà còn góp phần nâng cao uy tín, tính minh bạch của doanh nghiệp trước các cơ quan thuế, đối tác và cổ đông.
Các bước cơ bản trong quy trình rà soát báo cáo tài chính
Kiểm tra sổ sách kế toán
Việc kiểm tra sổ sách kế toán là nền tảng để tiến hành rà soát báo cáo tài chính chính xác. Trước tiên, doanh nghiệp cần đối chiếu các chứng từ gốc như hóa đơn, phiếu thu, phiếu chi, biên lai, hợp đồng, hay các chứng từ thanh toán… nhằm xác nhận tính hợp lệ và đầy đủ của số liệu nhập vào hệ thống kế toán.
Tiếp đến, các nhân viên kiểm toán nội bộ hoặc phòng kế toán sẽ kiểm tra đối chiếu các số liệu trên sổ sách với các tài khoản liên quan. Ví dụ, đối chiếu số dư cuối kỳ của tài khoản tiền mặt, ngân hàng, phải thu, phải trả, doanh thu, chi phí, nhằm xác định các khoản mục đúng chuẩn và phù hợp với chứng từ gốc. Quá trình này còn liên quan đến việc lập bảng cân đối tài khoản và phân tích các biến động trong kỳ, qua đó dễ dàng nhận diện các sai lệch hoặc bất thường cần điều chỉnh.
Xác minh tồn kho, khấu hao tài sản cố định, thuế TNDN và sổ quỹ tiền mặt
Khi rà soát báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần tiến hành xác minh các khoản mục trọng yếu như tồn kho, tài sản cố định, và các khoản thuế. Việc kiểm tra tồn kho đòi hỏi doanh nghiệp tiến hành đối chiếu số lượng, giá trị tồn kho thực tế so với số liệu ghi nhận trên sổ sách, nhằm phát hiện các chênh lệch do mất mát, hư hỏng hoặc sai sót trong ghi nhận.
Xác minh khấu hao tài sản cố định cần thực hiện dựa trên phương pháp khấu hao đã chọn, kiểm tra các chứng từ liên quan đến mua sắm, nâng cấp hoặc thanh lý tài sản để đảm bảo số liệu phản ánh đúng thực tế. Đồng thời, kiểm tra các khoản thuế TNDN còn nợ hoặc đã nộp, đảm bảo tính hợp lý và đúng hạn.
Việc kiểm tra sổ quỹ tiền mặt và các khoản phải thu, phải trả khác cũng rất quan trọng, đặc biệt khi đối chiếu các số dư tiền mặt, ngân hàng, các khoản phải thu khách hàng, nhà cung cấp… nhằm phát hiện các sai lệch, rủi ro tiềm tàng về tiền tệ trong doanh nghiệp.
Phương án xử lý khi phát hiện sai sót trong báo cáo tài chính
Kê khai bổ sung, điều chỉnh báo cáo
Trong trường hợp rà soát báo cáo tài chính và phát hiện sai sót, doanh nghiệp cần thực hiện việc kê khai bổ sung và điều chỉnh báo cáo tài chính phù hợp với các hướng dẫn của các cơ quan quản lý. Việc này bao gồm cập nhật các số liệu chính xác, lập báo cáo sửa đổi, và gửi tờ khai thuế mới hoặc điều chỉnh tờ khai cũ phù hợp quy định.
Quy trình này giúp đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ pháp luật về kế toán và thuế, tránh bị xử phạt hoặc phạt chậm nộp, đồng thời cải thiện chất lượng số liệu tài chính phục vụ các quyết định quản lý. Việc này còn giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, thể hiện rõ sự trung thực và minh bạch trong hoạt động tài chính của mình.
Lưu trữ văn bản giải trình và điều chỉnh
Ngoài việc kê khai chính xác, doanh nghiệp cần lưu giữ đầy đủ văn bản giải trình, các biên bản, số liệu đã điều chỉnh, chứng từ liên quan để làm bằng chứng trong các đợt kiểm tra, thanh tra của cơ quan thuế. Việc này giúp doanh nghiệp dễ dàng phối hợp, cung cấp thông tin chính xác, đồng thời bảo vệ quyền lợi của mình trong quy trình xử lý sau này.
Trước khi cơ quan thuế có quyết định xử lý hoặc kiểm tra, các doanh nghiệp nên chủ động rà soát báo cáo tài chính và thực hiện các bước điều chỉnh phù hợp, đảm bảo số liệu và tờ khai chính xác nhất. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro bị xử phạt mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình quyết toán, kiểm tra của cơ quan chức năng.
Xem thêm:
Rà soát báo cáo tài chính là một hoạt động không thể thiếu để duy trì tính chính xác, minh bạch và hợp pháp của số liệu kế toán doanh nghiệp. Quá trình này đòi hỏi doanh nghiệp thực hiện theo một quy trình rõ ràng, từ kiểm tra sổ sách đến xác minh các khoản mục lớn và xử lý các sai sót kịp thời, đúng quy định. Cùng Kế Toán ATS tìm hiểu!
