Khi về hưu thì những khoản thu nhập khi người lao động trước đây có được sẽ biến mất. Thay vào đó những người lao động về hưu sẽ nhận được một khoản lương hưu, hưu trí. Đây là một trong những chế độ dành cho những người lao động lớn tuổi. Từ đó bảo đảm về tài chính cho người lao động khi vào tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa biết được lương hưu được tính như thế nào. Hiểu được điều này, Kế toán ATS xin chia sẻ chi tiết tới các bạn cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu chi tiết và đầy đủ trong bài viết dưới đây
Lương hưu là gì?
Trước khi tìm hiểu cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu thì cần biết lương hưu là gì. Lương hưu hay bảo hiểm xã hội khi về hưu là một khoản trợ cấp thường xuyên. Khoản lương hưu này được chi trả cho người lao động khi họ đến độ tuổi nghỉ hưu. Trong đó độ tuổi nghỉ hưu sẽ theo quy định của pháp luật hiện hành về lao động và bảo hiểm xã hội. Đây là một chính sách an sinh xã hội mang tính dài hạn. Thông qua đó đảm bảo thu nhập ổn định cho người lao động. Đặc biệt sau khi họ kết thúc quá trình lao động và không còn tạo ra thu nhập chủ động.
Khoản chi trả lương hưu có vai trò quan trọng với những người lao động. Đặc biệt là trong việc hỗ trợ người lao động duy trì mức sống tối thiểu. Thông qua đó đáp ứng các nhu cầu thiết yếu trong sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời giúp họ có khả năng chi trả cho các dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe. Lúc này, tuổi già là thời điểm mà các nhu cầu chăm sóc sức khỏe thường tăng cao.
Để đủ điều kiện hưởng lương hưu, người lao động cần tham gia bảo hiểm. Đồng thời đóng bảo hiểm xã hội trong một khoảng thời gian nhất định theo quy định. Mức hưởng lương hưu, thời điểm chi trả cũng như quyền lợi sẽ phụ thuộc nhiều yếu tố. Những điều này sẽ được xác định dựa trên thời gian đóng bảo hiểm, mức tiền lương đóng bảo hiểm. Ngoài ra là các quy định pháp luật có liên quan tại thời điểm nghỉ hưu.
Đối tượng hưởng bảo hiểm xã hội hưu trí – lương hưu là ai?
Một trong những yếu tố ảnh hưởng đến cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu là đối tượng hưởng bảo hiểm xã hội hưu trí – lương hưu. Lương hưu là khoản trợ cấp hằng tháng thuộc chế độ hưu trí. Khoản thu nhập này dành cho cả người tham gia BHXH bắt buộc lẫn BHXH tự nguyện. Đồng thời đáp ứng đủ điều kiện về tuổi đời và thời gian đóng quỹ. Cụ thể, các nhóm lao động dưới đây đủ tư cách hưởng lương hưu sau:
- Người lao động theo hợp đồng. Bao gồm mọi loại hợp đồng có thời hạn hoặc không xác định thời hạn.
- Cán bộ, công chức và viên chức làm việc trong hệ thống cơ quan nhà nước. Cùng với đó là làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập.
- Người quản lý có hưởng lương – như thành viên Hội đồng quản trị. Ngoài ra là Giám đốc doanh nghiệp, hoặc Ban điều hành hợp tác xã.
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan – binh sĩ Quân đội nhân dân.
- Sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn – kỹ thuật Công an nhân dân.
- Nhân viên cơ yếu được hưởng lương theo chế độ quân nhân.
- Người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã, phường, thị trấn. Thông thường là cán bộ bán chuyên trách tham gia quản lý địa phương.
- Công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên tham gia BHXH tự nguyện. Đồng thời đóng góp theo quy định để tích lũy thời gian tham gia hưu trí.
Điều kiện được hưởng bảo hiểm xã hội khi về hưu chi tiết
Việc xác định điều kiện hưởng lương hưu là một nội dung quan trọng trong cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu. Điều này đặc biệt liên quan đến nghĩa vụ đóng và hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH). Cụ thể, người lao động sẽ được hưởng chế độ hưu trí theo quy định. Đồng thời đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội. Điều này phân chia theo hai hình thức tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện như sau:
Đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Người lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được hưởng lương hưu khi nghỉ việc và đáp ứng một trong các trường hợp sau:
Trường hợp 1:
- Đã nghỉ việc và có thời gian đóng BHXH đủ 20 năm trở lên;
- Đủ 60 tuổi 6 tháng đối với nam, hoặc đủ 55 tuổi 8 tháng đối với nữ.
Trường hợp 2:
- Đã nghỉ việc và có thời gian đóng BHXH đủ 20 năm trở lên;
- Có ít nhất 15 năm làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Hoặc ít nhất 15 năm làm việc tại khu vực điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn;
- Đủ 55 tuổi 6 tháng đối với nam, hoặc đủ 50 tuổi 8 tháng đối với nữ.
Đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Một số công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Khi đó được phép tham gia BHXH tự nguyện. Thông qua đó hưởng các quyền lợi về chế độ hưu trí và tử tuất. Đồng thời họ sẽ được áp dụng vào cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu:
Điều kiện để người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu bao gồm:
- Đã đóng BHXH tự nguyện được tối thiểu 20 năm;
- Đủ 60 tuổi 6 tháng đối với nam, hoặc đủ 55 tuổi 8 tháng đối với nữ.
Lưu ý: Các mốc độ tuổi nêu trên áp dụng cho năm 2025. Đồng thời có thể thay đổi theo lộ trình điều chỉnh tuổi nghỉ hưu. Lộ trình được quy định trong Bộ luật Lao động hiện hành. Cụ thể các bạn có thể theo dõi bảng sau:
Cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu trước ngày 1/7/2025
Cách tính bảo hiểm hữu trí cho chế độ bắt buộc
Căn cứ theo Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức lương hưu hàng tháng đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc được xác định theo công thức. Cụ thể cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu cho chế độ bắt buộc như sau:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc
Trong đó:
- Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc được tính dựa trên thu nhập. Thu nhập của người lao động hợp lệ khi được trong toàn bộ thời gian tham gia BHXH. Tất cả theo quy định của pháp luật tại thời điểm nghỉ hưu.
- Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được xác định dựa trên số năm đóng BHXH. Cùng với đó là giới tính của người lao động
Tỷ lệ hưởng lương hưu như sau:
- Đối với lao động nam:
- Khi đóng đủ 20 năm BHXH, người lao động được hưởng tỷ lệ lương hưu là 45%.
- Từ năm thứ 21 trở đi, mỗi năm tham gia BHXH được cộng thêm 2% vào tỷ lệ hưởng.
- Mức tối đa không vượt quá 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Đối với lao động nữ:
- Khi đóng đủ 15 năm BHXH, được hưởng tỷ lệ 45%.
- Từ năm thứ 16 trở đi, mỗi năm tham gia BHXH được cộng thêm 2%.
- Mức hưởng tối đa cũng là 75%.
- Một số trường hợp người lao động nghỉ hưu trước tuổi do suy giảm khả năng lao động. Lúc này tỷ lệ hưởng sẽ bị giảm trừ theo quy định. Cụ thể:
- Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định bị trừ 2%.
- Nếu thời gian nghỉ hưu trước tuổi có phần lẻ Dưới 6 tháng: Không bị giảm.
- Nếu thời gian nghỉ hưu trước tuổi có phần lẻ Từ 6 tháng trở lên: Vị trừ thêm 1%.
Cách tính BHXH hưu trí cho người tham gia tự nguyện
Theo quy định tại Điều 74 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức lương hưu hàng tháng của người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính theo công thức về cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu như sau:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH tự nguyện
Trong đó:
- Mức bình quân thu nhập tháng là mức bình quân của các khoản thu nhập. Các khoản thu nhập này chính là các khoản làm căn cứ đóng BHXH. Thời gian tính trong toàn bộ thời gian tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
- Tỷ lệ hưởng lương hưu được tính tương tự như BHXH bắt buộc
Tỷ lệ hưởng lương hưu theo quy định như sau:
- Đối với lao động nam:
- Khi đóng đủ 20 năm BHXH, người lao động được hưởng tỷ lệ lương hưu là 45%.
- Từ năm thứ 21 trở đi, mỗi năm tham gia BHXH được cộng thêm 2% vào tỷ lệ hưởng.
- Mức tối đa không vượt quá 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Đối với lao động nữ:
- Khi đóng đủ 15 năm BHXH, được hưởng tỷ lệ 45%.
- Từ năm thứ 16 trở đi, mỗi năm tham gia BHXH được cộng thêm 2%.
- Mức hưởng tối đa cũng là 75%.
Lưu ý: Người tham gia BHXH tự nguyện không bị trừ tỷ lệ hưởng nếu nghỉ hưu trước tuổi. Điều này do hình thức này áp dụng chủ yếu cho đối tượng không thuộc diện bắt buộc. Đồng thời cách tính chế độ hưu trí này có chính sách linh hoạt hơn về độ tuổi nghỉ hưu.
Cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu sau ngày 1/7/2025
Cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu cho chế độ bắt buộc
Căn cứ theo Điều 66 và Điều 72 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, mức lương hưu hàng tháng của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc sẽ được tính theo công thức về cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu như sau
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH
Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng
Tỷ lệ này được xác định dựa trên số năm đóng BHXH và giới tính của người lao động. Cụ thể như sau:
- Đối với lao động nam:
- Đóng đủ 20 năm BHXH được hưởng 45%.
- Từ năm thứ 21 trở đi: mỗi năm tham gia thêm được cộng 2%.
- Mức tối đa 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Đối với lao động nam có thời gian đóng BHXH từ 15 đến dưới 20 năm:
- Đóng đủ 15 năm BHXH được hưởng 40%.
- Từ năm thứ 16 trở đi, mỗi năm tham gia thêm được cộng 1%.
- Mức tối đa 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Đối với lao động nữ:
- Đóng đủ 15 năm BHXH được hưởng 45%.
- Từ năm thứ 16 trở đi, mỗi năm tham gia thêm được cộng 2%.
- Mức tối đa 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Giảm trừ khi nghỉ hưu trước tuổi
- Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định bị trừ 2% vào tổng tỷ lệ hưởng.
- Trường hợp nghỉ hưu sớm có phần lẻ dưới 6 tháng không bị trừ.
- Trường hợp nghỉ hưu sớm có phần lẻ từ 6 – 12 tháng bị trừ 1%.
Người lao động có thời gian đóng BHXH theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Tuy nhiên tổng thời gian đóng BHXH tại Việt Nam dưới 15 năm. Lúc này mỗi năm đóng BHXH tại Việt Nam sẽ được tính 2,25% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Xác định mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH
Một trong những điểm mới trong cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu đó là cách xác định mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Cụ thể mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được xác định như sau:
- Trường hợp 1: Người lao động hưởng lương theo chế độ do Nhà nước quy định
- Trước 01/01/1995: Tính bình quân 5 năm cuối.
- 01/01/1995 – 31/12/1999: Tính bình quân 6 năm cuối.
- 01/01/2000 – 31/12/2006: Tính bình quân 8 năm cuối.
- 01/01/2007 – 31/12/2015: Tính bình quân 10 năm cuối.
- 01/01/2016 – 31/12/2019: Tính bình quân 15 năm cuối.
- 01/01/2020 – 31/12/2024: Tính bình quân 20 năm cuối.
- Từ ngày 01/01/2025 trở đi: Tính bình quân toàn bộ thời gian đóng BHXH.
- Trường hợp 2: Người lao động hưởng lương theo chế độ do doanh nghiệp quyết định
- Tính bình quân toàn bộ thời gian đóng BHXH không phân biệt thời điểm.
- Trường hợp 3: Có thời gian đóng BHXH theo cả hai chế độ
- Tiền lương bình quân được xác định bằng cách tổng hợp cả hai giai đoạn.
- Một số người thời gian hưởng lương theo chế độ Nhà nước. Áp dụng phương pháp bình quân theo mốc thời gian tương ứng như trên.
- Một số người thời gian hưởng lương theo chế độ doanh nghiệp. Khi đó tính bình quân toàn bộ thời gian.
Kể từ ngày 01/01/2025, toàn bộ người lao động, dù thuộc nhóm hưởng lương theo chế độ Nhà nước hay theo thỏa thuận với người sử dụng lao động, đều được tính mức lương hưu dựa trên toàn bộ quá trình đóng BHXH. Quy định này đảm bảo tính công bằng, minh bạch và đồng bộ trong chính sách bảo hiểm hưu trí.
Cách tính bảo hiểm xã hội cho chế độ hưu trí tự nguyện
Theo quy định tại Điều 99 và Điều 104 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, mức lương hưu hàng tháng đối với người lao động tham gia BHXH tự nguyện được xác định dựa trên công thức:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng
Tỷ lệ hưởng phụ thuộc vào giới tính và thời gian đóng BHXH như sau:
- Đối với lao động nam:
- Đóng đủ 20 năm được hưởng 45%.
- Từ năm thứ 21 trở đi mỗi năm đóng BHXH được cộng thêm 2%.
- Mức hưởng tối đa 75% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Trường hợp thời gian đóng từ 15 năm đến dưới 20 năm:
- Đóng đủ 15 năm được hưởng 40%.
- Từ năm thứ 16 trở đi mỗi năm đóng BHXH được cộng thêm 1%.
- Mức hưởng tối đa 75% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đối với lao động nữ:
- Đóng đủ 15 năm được hưởng 45%.
- Từ năm thứ 16 trở đi mỗi năm đóng BHXH được cộng thêm 2%.
- Mức hưởng tối đa 75% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Trường hợp đặc biệt theo điều ước quốc tế
Một số người lao động có thời gian đóng BHXH theo điều ước quốc tế Việt Nam là thành viên. Tuy nhiên họ có thời gian đóng BHXH tại Việt Nam dưới 15 năm, thì mức lương hưu được tính theo tỷ lệ đặc thù. Mỗi năm đóng BHXH tại Việt Nam sẽ tương đương 2,25% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Cách xác định mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Mức bình quân thu nhập làm căn cứ tính lương hưu được xác định theo nguyên tắc:
- Tính bình quân toàn bộ thu nhập đã đóng BHXH trong suốt thời gian tham gia BHXH tự nguyện.
- Các mức thu nhập tháng đã đóng BHXH sẽ được điều chỉnh. Việc điểu chỉnh hôm nay sẽ theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từng thời kỳ. Đảm bảo giá trị thực tế của thu nhập được cập nhật sát với biến động kinh tế. Việc điều chỉnh này thực hiện theo quy định cụ thể của Chính phủ.
- Người tham gia BHXH tự nguyện không bị trừ tỷ lệ hưởng nếu nghỉ hưu trước tuổi. Chế độ này không bắt buộc về độ tuổi nghỉ hưu như BHXH bắt buộc.
- Việc lựa chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH rất quan trọng. Nó sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến mức lương hưu trong tương lai. Do đó, người tham gia cần cân nhắc lựa chọn mức đóng hợp lý để đảm bảo quyền lợi lâu dài.
Xem thêm:
- Cách tính lương bảo hiểm thất nghiệp nhanh và chính xác
- Tính lương Gross ra Net như thế nào cho chính xác nhất?
Trên đây là các cách tính bảo hiểm xã hội khi về hưu chi tiết và đầy đủ. Cùng với đó là các điều kiện và độ tuổi phù hợp để được nhận lương bảo hiểm xã hội hưu trí. Để được tư vấn cụ thể, hãy liên hệ Kế toán ATS theo thông tin bên dưới
Công ty TNHH Đào Tạo Và Dịch Vụ Kế Toán ATS
Hotline: 0799.233.886
Fanpage: Dịch vụ kế toán thuế – ATS
Website: https://ketoanats.vn/
Email: infor.congtyats@gmail.com
